در حال خرد کردن قارچ‌های خوش‌عطر برای درست کردن ریزوتو هستید که متوجه می‌شوید سگ‌تان با دقت خیره به دست‌های شما نگاه می‌کند، گویا منتظر است تا تکه‌ای از آن برای او بیفتد. شاید این لحظه بهترین زمان برای طرح این سؤال باشد: آیا قارچ برای سگ بی‌خطر است؟
پاسخ کوتاه این است: بستگی دارد.
در حالی که بسیاری از قارچ‌هایی که در فروشگاه‌ها عرضه می‌شوند، در صورت آماده‌سازی صحیح، برای سگ‌ها بی‌خطر هستند، برخی از قارچ‌های وحشی در طبیعت می‌توانند به‌شدت سمی و خطرناک باشند.
در ادامه، با کمک نظرات دامپزشک متخصص، به بررسی کامل انواع قارچ‌های ایمن و خطرناک برای سگ‌ها، نحوه آماده‌سازی صحیح قارچ، و علائم هشداردهنده مسمومیت با قارچ در سگ‌ها می‌پردازیم.
کدام قارچ‌ها برای سگ‌ها سمی هستند؟
خطر اصلی قارچ برای سگ‌ها، مربوط به قارچ‌های وحشی است. این قارچ‌ها معمولاً در مکان‌های مرطوب مانند چمنزارها، باغچه‌ها یا جنگل‌ها رشد می‌کنند و تشخیص نوع سمی از نوع خوراکی آن‌ها برای افراد عادی دشوار است.
از میان بیش از ۱۰ هزار گونه شناخته‌شده قارچ، حدود ۱۰۰ نوع برای سگ‌ها و سایر پستانداران سمی‌اند. برخی از رایج‌ترین قارچ‌های سمی شامل موارد زیر می‌شوند:
- Amanita phalloides (کلاه مرگ)
- Amanita bisporigera (فرشته مرگ)
- Amanita gemmata (کلاه مرگ نگین‌دار)
- Amanita muscaria (قارچ مگسی)
- Amanita pantherina (کلاه پلنگی)
- Clitocybe dealbata (قیف سفید)
- Galerina marginata (گالریای مرگبار)
- Gyromitra esculenta (مورل کاذب)
- Inocybe species
علائم مسمومیت با قارچ در سگ‌ها چیست؟
علائم مسمومیت ممکن است بسته به نوع قارچ، چند دقیقه تا چند ساعت پس از مصرف ظاهر شوند. شدت و نوع علائم نیز با توجه به میزان مصرف و مقاومت بدن سگ متفاوت است.
برخی علائم شایع مسمومیت با قارچ در سگ‌ها عبارت‌اند از:
- مشکلات گوارشی مانند استفراغ، اسهال، دل‌درد یا آب‌ریزش دهان
- اختلالات عصبی نظیر لرزش، ناتعادلی، بی‌قراری، تشنج یا حتی کما
- تغییر در ضربان قلب، فشار خون یا ریتم تنفس
- تغییر در رفتار مانند بی‌حالی یا تحریک‌پذیری غیرعادی
- اختلالات تنفسی مانند نفس‌نفس زدن یا تنفس سخت
- آسیب به کبد و کلیه‌ها که ممکن است با نشانه‌هایی چون زردی پوست و چشم، عطش زیاد، ادرار مکرر یا بی‌حالی شدید همراه باشد
اگر سگ من قارچ سمی خورده، چه کاری باید انجام دهم؟
در چنین شرایطی، زمان بسیار حیاتی است. اگر حتی شک دارید که سگ‌تان قارچ سمی خورده، بلافاصله مراحل زیر را انجام دهید:
- قارچ باقی‌مانده در دهان سگ را خارج کنید تا از خوردن بیشتر آن جلوگیری شود.
- اگر ممکن بود، از قارچ خورده‌شده نمونه‌ای بردارید یا از آن عکس بگیرید تا به دامپزشک کمک کند نوع آن را شناسایی کند.
- فوراً سگ را به دامپزشک یا مرکز اورژانس دامپزشکی منتقل کنید.
- اگر دامپزشک صلاح دید، ممکن است لازم باشد در خانه استفراغ القا شود؛ اما بدون راهنمایی حرفه‌ای این کار را انجام ندهید.
چگونه از خوردن قارچ‌های سمی توسط سگ جلوگیری کنیم؟
جلوگیری از خوردن قارچ توسط سگ، نیازمند دقت و اقدام‌های پیشگیرانه است. در ادامه چند راهکار کاربردی ارائه شده:
- حیاط یا محوطه بازی سگ را مرتب بررسی کنید و تمام قارچ‌های موجود را حذف نمایید—حتی اگر نمی‌دانید سمی هستند یا نه.
- سگ را در محیط‌های ناشناخته یا در فصل رشد قارچ (به‌ویژه پس از بارندگی) با قلاده کنترل‌شده بیرون ببرید.
- آموزش فرمان‌هایی مانند «رها کن» یا «نخور» را در برنامه تربیتی سگ قرار دهید.
- تغذیه کامل و متنوع سگ را تأمین کنید تا به خوردن گیاهان متفرقه تمایل نداشته باشد.
کدام قارچ‌ها برای سگ بی‌خطر هستند؟
برخی قارچ‌ها که در فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها عرضه می‌شوند، در صورت آماده‌سازی صحیح، می‌توانند برای سگ‌ها ایمن و حتی مفید باشند. این قارچ‌ها معمولاً همان‌هایی هستند که انسان‌ها نیز مصرف می‌کنند.
قارچ‌های خوراکی بی‌خطر برای سگ‌ها شامل موارد زیر هستند:
- قارچ دکمه‌ای سفید (قارچ سوپرمارکتی)
- کرمینی
- پرتالا
- بیبی بلا
- شیتاکه
- مایتاکه
- پُرچینی
قارچ‌های دارویی که ممکن است مفید باشند (با نظر دامپزشک):
- ریشی (Reishi)
- کوردیسپس (Cordyceps)
- چنگ شیر (Lion’s Mane)
- چاقا (Chaga)
- ترکی تیل (Turkey Tail)
پژوهش‌ها درباره قارچ‌های دارویی برای حیوانات هنوز محدود است، پس بدون تأیید دامپزشک از دادن آن‌ها به سگ خودداری کنید.
چطور قارچ بی‌خطر را برای سگ آماده کنیم؟
آماده‌سازی صحیح قارچ بسیار اهمیت دارد، حتی اگر نوع آن بی‌خطر باشد. قارچ‌های خام ممکن است برای برخی سگ‌ها سخت‌هضم باشند یا باعث ناراحتی گوارشی شوند. همچنین نباید به آن‌ها ادویه یا مواد سمی مانند سیر و پیاز اضافه شود.
نکات آماده‌سازی قارچ برای سگ:
- قارچ‌ها باید کاملاً پخته و بدون نمک و ادویه باشند.
- به صورت خردشده یا پوره‌شده به غذا اضافه شوند تا خطر خفگی کاهش یابد.
- مقدار کمی به رژیم سگ اضافه شود و واکنش بدنش بررسی گردد.
- قارچ نباید بیش از ۱۰٪ از کالری روزانه سگ را تشکیل دهد.
روش‌های خلاقانه برای افزودن قارچ به رژیم غذایی سگ
- تاپینگ غذا: قارچ پخته‌شده و خردشده را روی غذای روزانه سگ بریزید (۱ تا ۴ قاشق بسته به اندازه سگ).
- تشویقی خشک‌شده: قارچ را حلقه‌ای ببرید، در فر با دمای پایین (۷۰ درجه سانتی‌گراد) حدود ۲–۳ ساعت خشک کنید تا ترد شود.
- داخل اسباب‌بازی: قارچ پخته‌شده را با غذای خشک و کمی آبگوشت مخصوص سگ مخلوط و داخل اسباب‌بازی‌های کنگ بریزید و فریز کنید.
- سس قارچ مخصوص سگ: قارچ پخته‌شده را با آبگوشت مخصوص سگ میکس کرده و به عنوان سس روی غذای خشک بریزید.
- غذاهای آماده با قارچ: برخی برندهای غذای آماده سگ از قارچ‌های ایمن در ترکیب خود استفاده می‌کنند.
- مکمل قارچ: مکمل‌های حاوی قارچ دارویی برای تقویت سیستم ایمنی موجودند که باید فقط با تأیید دامپزشک مصرف شوند.
فواید قارچ برای سگ‌ها
اگر قارچ‌های ایمن در حد اعتدال و به‌درستی مصرف شوند، می‌توانند فواید قابل توجهی برای سلامت کلی سگ داشته باشند:
فواید احتمالی قارچ در سگ‌ها شامل موارد زیر است:
- بهبود عملکرد کبد و کلیه
- تنظیم قند خون و متابولیسم
- کاهش کلسترول
- کمک به کاهش وزن و پیشگیری از کبد چرب
- تقویت سیستم ایمنی
- کاهش فشار خون
- محافظت قلبی
- پیشگیری و مقابله با سرطان
نتیجه گیری
قارچ برای سگ‌ها می‌تواند یا یک خوراکی خوشمزه و سالم باشد، یا یک تهدید خطرناک و حتی کشنده—همه‌چیز بستگی به نوع قارچ و نحوه مصرف آن دارد. اگر از قارچ‌های خوراکی فروشگاهی استفاده می‌کنید و آن را به‌درستی آماده می‌کنید، در مقدار کم می‌تواند برای سگ مفید باشد. اما اگر حتی کوچک‌ترین تردیدی درباره نوع قارچ داشتید، بهتر است آن را از رژیم سگ‌تان حذف کنید.
به یاد داشته باشید که مشورت با دامپزشک همیشه اولین قدم امن برای وارد کردن هر خوراکی جدید به رژیم سگ شماست.
