اگر متوجه شدید سگ شما به‌طور مکرر بدن خود را می‌خارانَد، زبان می‌زند یا روی فرش می‌غلتد، احتمالاً این رفتارها شما را هم نگران کرده‌اند. خارش بدن سگ می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد و تشخیص سریع علت آن اهمیت زیادی دارد.
خارش‌های گاه‌به‌گاه در سگ‌ها طبیعی است، اما خارش‌های مکرر و شدید ممکن است نشانه مشکلات پزشکی باشند که در صورت عدم درمان، اوضاع بدتر خواهد شد.
طبق یک نظرسنجی سراسری در سال ۲۰۲۳ درباره بیمه حیوانات خانگی، برای یازدهمین سال متوالی، التهاب پوستی آلرژیک یا درماتیت آلرژیک (allergic dermatitis) یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه سگ‌ها به دامپزشک بوده است. این بیماری باعث خارش شدید پوست سگ و بروز علائمی مانند خارش مکرر، عفونت‌های گوش تکراری و تغییرات پوستی می‌شود.
علل احتمالی خارش بدن سگ شما
خارش بدن سگ ممکن است ناشی از حساسیت‌های پوستی باشد؛ یعنی سیستم ایمنی سگ به عوامل محیطی یا مواد غذایی واکنش بیش از حد نشان می‌دهد. از جمله مهم‌ترین دلایل خارش بدن سگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حساسیت به کک (Flea allergy): نیش کک باعث ایجاد نقاط بسیار خارش‌دار روی بدن سگ می‌شود که معمولاً در قسمت‌های عقب پا، پایه دم و ناحیه نشیمنگاه بیشتر دیده می‌شود. حتی اگر ککی روی بدن سگ مشاهده نمی‌کنید، یک نیش کک می‌تواند خارش شدید ایجاد کند.
- حساسیت غذایی (Food allergy): برخی از مواد رایج در غذای سگ مثل گوشت گاو، مرغ یا محصولات لبنی می‌توانند موجب حساسیت و خارش بدن سگ شوند. این نوع حساسیت معمولاً باعث تغییرات پوستی در اطراف پنجه‌ها، صورت، زیر بغل و شکم می‌شود.
- حساسیت محیطی (Environmental allergy): سگ ممکن است نسبت به گرده گل، قارچ‌های هوازی یا گرد و غبار حساسیت داشته باشد. این نوع آلرژی می‌تواند فصلی باشد یا در تمام سال خارش ایجاد کند. معمولاً پوست اطراف صورت، شکم و پنجه‌ها دچار تغییر می‌شود.
- حساسیت تماسی (Contact allergy): تماس با موادی مثل شوینده‌های خانگی، شامپوها، حشره‌کش‌ها یا برخی گیاهان می‌تواند باعث خارش موضعی شود که محدود به ناحیه تماس است.
راهکارهای مؤثر برای کاهش خارش بدن سگ
خارش بدن سگ، به ویژه زمانی که ناشی از حساسیت‌های پوستی باشد، یکی از مشکلات شایع در حیوانات خانگی است که می‌تواند زندگی روزمره آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. در مواجهه با این مشکل، ممکن است وسوسه شوید از داروهای بدون نسخه یا روش‌های خانگی استفاده کنید، اما این راهکارها معمولاً تنها تسکین موقتی ایجاد می‌کنند و علت اصلی خارش را درمان نمی‌کنند.
روش‌های متداول کاهش خارش بدن سگ
- شامپوها و روغن‌های بدون نسخه: استفاده از شامپوهای ضدخارش یا روغن‌هایی مانند روغن نارگیل ممکن است باعث کاهش موقت خارش شود، اما این روش‌ها درمانی برای علت اصلی مشکل نیستند و خارش مجدداً بازخواهد گشت.
- آنتی‌هیستامین‌ها: تحقیقات نشان داده‌اند که آنتی‌هیستامین‌ها در تسکین حساسیت‌های انسان مؤثرند، اما در سگ‌ها به خصوص در حساسیت‌های محیطی، تأثیر قابل توجهی ندارند و ممکن است بهبود قابل توجهی در خارش ایجاد نکنند.
- کورتیکواستروئیدهای تجویزی: داروهای کورتونی که توسط دامپزشک تجویز می‌شوند، معمولاً در کاهش التهاب و خارش مؤثرند، اما مصرف طولانی‌مدت آن‌ها می‌تواند عوارض جانبی مثل افزایش تشنگی و ادرار، تغییرات رفتاری و افزایش وزن را به همراه داشته باشد. به همین دلیل باید با نظر دامپزشک و تحت نظر دقیق مصرف شوند.
اهمیت مراجعه به دامپزشک
اگر سگ شما به صورت مکرر دچار خارش بدن است، به ویژه در ماه‌های گرم یا هر زمان دیگر، بهترین اقدام مراجعه به دامپزشک است. تشخیص صحیح علت خارش و تجویز درمان مناسب می‌تواند کیفیت زندگی سگ شما را به طرز چشمگیری بهبود دهد. درمان‌های تخصصی و تجویزی دامپزشکی معمولاً اثر بخش‌تر و پایدارتر هستند و به حل ریشه‌ای مشکل کمک می‌کنند.
درمان خانگی خارش بدن سگ
خارش بدن سگ؛ یکی از مشکلات رایج و آزاردهنده‌ای است که ممکن است هر صاحب حیوان خانگی با آن مواجه شود. در حالی که خاراندن گوش یا گردن به صورت گهگاهی کاملاً طبیعی است، سگ‌هایی که به طور مداوم خارش دارند، دائماً پوست خود را می‌خارند و لیس می‌زنند. این رفتار نه تنها برای سگ و صاحبش آزاردهنده است، بلکه در صورت تداوم می‌تواند به عفونت‌های دردناک پوستی و زخم‌های التهابی (هات اسپات) منجر شود.
خارش بدن سگ (که به صورت تخصصی «پروئریتیس» یا خارش پوست نامیده می‌شود) دلایل متعددی دارد. شایع‌ترین علت، حساسیت‌های محیطی یا غذایی است که سگ به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد. علاوه بر این، انگل‌هایی مانند کک، کنه و مایت (کنه‌های عامل بیماری مایت) می‌توانند موجب خارش شدید شوند. همچنین برخی سگ‌ها ممکن است به طور مادرزادی پوست خشک و پوسته‌پوسته‌ای داشته باشند که منجر به خارش خفیف می‌شود.
اگر سگ شما دچار خارش پوست شده است، برخی روش‌های درمان خانگی ممکن است مفید واقع شوند، اما در صورت عدم بهبود، حتماً باید با دامپزشک مشورت کنید، زیرا درمان مشکلات پوستی در سگ‌ها می‌تواند پیچیده و تخصصی باشد.
کنترل کک و کنه؛ علت اصلی خارش بدن سگ
یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه سگ‌ها به دامپزشک به دلیل خارش بدن، وجود انگل‌های خارجی مانند کک و کنه است. کک‌ها تنها هنگام حرکت روی پوست ایجاد خارش نمی‌کنند، بلکه بسیاری از سگ‌ها نسبت به بزاق کک حساسیت دارند و حتی یک نیش آن می‌تواند باعث واکنش آلرژیک و التهاب پوستی در آن‌ها شود.
برای رفع خارش بدن سگ، اولین و مهم‌ترین قدم، اطمینان از به‌روز بودن درمان‌های پیشگیرانه علیه کک و کنه برای سگ شما و سایر حیوانات خانگی است. توجه داشته باشید که تمیزی و سلامت پوست و موی سگ به تنهایی برای پیشگیری از انگل‌ها کافی نیست و حتما باید از محصولات ضد کک و کنه مناسب استفاده شود.
همیشه قبل از استفاده از هر روش درمانی یا پیشگیرانه، با دامپزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین و مناسب‌ترین روش برای سگ شما انتخاب شود و از بروز خارش بدن جلوگیری شود.
روغن ماهی
خارش بدن سگ می‌تواند ناشی از مشکلات پوستی و التهابات باشد و یکی از راهکارهای مؤثر برای بهبود وضعیت پوست، استفاده از روغن ماهی است. روغن ماهی منبع غنی از اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 است که تاثیر چشمگیری در بهبود سلامت پوست و کاهش التهاب در بیماری‌های پوستی سگ‌ها دارد.
اگرچه بسیاری از خوراک‌های سگ شامل اسیدهای چرب امگا-6 مثل لینولئیک اسید و آراکیدونیک اسید هستند، اما در تولید تجاری غذای سگ، نیازی به اضافه کردن امگا-3هایی مانند ایکوزاپنتائنوئیک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) نیست.
دامپزشکان معمولاً توصیه می‌کنند از روغن ماهی تهیه شده از ماهی‌های کوچک مثل آنچوی یا ساردین استفاده شود، چرا که روغن ماهی سالمون پرورشی کیفیت مناسبی ندارد و منابع دیگر به راحتی قابل تجدید نیستند. در صورتی که دادن کپسول به سگ دشوار باشد، می‌توان روغن ماهی را مستقیماً به غذای او افزود.
لازم است در مصرف دوزهای بالای روغن ماهی یا برای سگ‌هایی که معده حساس دارند، احتیاط شود زیرا ممکن است مشکلات گوارشی و پانکراتیت ایجاد شود.
استفاده درست و متعادل از روغن ماهی می‌تواند به کاهش خارش بدن سگ و بهبود کیفیت پوست او کمک قابل توجهی کند.
شامپو جو دوسر یا شامپو دارویی برای خارش بدن سگ
جو دوسر به دلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی، در محصولات درمانی و بهداشتی انسان و دامپزشکی کاربرد فراوانی دارد. استفاده موضعی از جو دوسر می‌تواند به تقویت سد حفاظتی پوست کمک کرده، رطوبت آن را حفظ کند و حتی ممکن است خواص محافظتی در برابر اشعه‌های مضر UV و فعالیت ضدقارچی داشته باشد. جو دوسر کلوئیدی که از آسیاب بسیار ریز جو تهیه و سپس جوشانده می‌شود، ترکیبات مفیدی را آزاد می‌کند که برای بهبود خارش پوست سگ بسیار موثر است. این روش می‌تواند به عنوان یک درمان خانگی طبیعی برای خارش بدن سگ‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
شامپوهای حاوی جو دوسر بهترین گزینه برای درمان خارش بدن سگ هستند؛ اما باید توجه داشت که استفاده از شامپوهای مخصوص سگ‌ها اهمیت دارد، زیرا محصولات ساخته‌شده برای انسان ممکن است پوست حساس سگ را تحریک و مشکل را تشدید کنند.
در مواردی که خارش بدن سگ شدید باشد، دامپزشک ممکن است استفاده از شامپوهای دارویی را توصیه کند تا با ترکیبات تخصصی‌تر، مشکل پوست سگ به صورت هدفمند درمان شود.
درمان موضعی
برای سگ‌هایی که حمام کردن مکرر برایشان سخت یا استرس‌زا است، محصولات موضعی غیرشامپو گزینه‌های بسیار مناسبی جهت کاهش خارش بدن سگ محسوب می‌شوند. به‌عنوان مثال، فوم (موس)های مخصوصی وجود دارد که به حفظ و ترمیم سد دفاعی پوست سگ کمک کرده و نیازی به آبکشی مکرر ندارند. این محصولات می‌توانند به‌صورت کلی روی تمام بدن سگ یا فقط در نواحی حساس و دچار خارش مانند زیر بغل و شکم استفاده شوند.
بسیاری از دامپزشکان متخصص پوست توصیه می‌کنند از درمان‌های موضعی برای مرطوب نگه داشتن پوست خشک و پوسته‌پوسته شده استفاده کنید که هم‌زمان از بروز عفونت‌های باکتریایی پیشگیری می‌کند.
در صورت بروز نقاط داغ (Hot Spots) و التهاب پوست، علاوه بر داروی تجویز شده توسط دامپزشک، اسپری‌های موضعی ضدخارش می‌توانند به کاهش سوزش و خارش بدن سگ کمک کرده و روند بهبودی را تسریع کنند.
رژیم غذایی ویژه
سلامت پوست سگ ارتباط تنگاتنگی با تغذیه دارد. برای جلوگیری از مشکلات پوستی و بهبود وضعیت پوست، اطمینان حاصل کنید که غذای سگ شما متعادل بوده و مطابق با استانداردهای انجمن کنترل تغذیه حیوانات آمریکا (AAFCO) باشد؛ زیرا کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی می‌تواند عامل بروز بسیاری از مشکلات پوستی از جمله خارش بدن سگ باشد.
اگر سگ شما رژیم غذایی متعادلی دارد اما همچنان دچار خارش یا حساسیت پوستی است، بهتر است از رژیم‌های مخصوص پوست حساس و معده حساس استفاده کنید. این نوع غذاها معمولاً حاوی مقدار بیشتری اسیدهای چرب امگا-۳ و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به تقویت سلامت پوست و کاهش خارش بدن سگ کمک می‌کنند.
خارش بدن سگ گاهی می‌تواند به حساسیت‌های غذایی مرتبط باشد. شایع‌ترین آلرژی‌های غذایی در سگ‌ها، آلرژی به پروتئین‌هایی مانند مرغ، گوشت گاو یا خوک است. در این موارد، رژیم غذایی با ترکیبات محدود یا پروتئین تک‌منبع می‌تواند مؤثر باشد؛ بهتر است پروتئینی انتخاب شود که سگ شما قبلاً مصرف نکرده است.
