سگ نژاد شیتزو (Shih Tzu)
سگ شیتزو با وجود پیشینه‌ی سلطنتی خود، برخلاف تصور عموم، رفتاری صمیمی و خاکی دارد. این نژاد دوست‌داشتنی و بازیگوش، بیش از آن‌که به فعالیت بدنی نیاز داشته باشد، عاشق نوازش و توجه است و صاحبی را ترجیح می‌دهد که وقت و محبت خود را صرف او کند.
خلق و خو
قد
وزن
میانگین طول عمر
رنگ پوشش مو
مشکی، راه راه، طلایی، نقره‌ای، قرمز، سفید، جگری، آبی
نام «شیتزو» در زبان ماندارین به معنای «شیر کوچک» است، اما این سگ بامزه و خوش‌اخلاق شباهت چندانی به سلطان جنگل ندارد—مگر در عشق بی‌پایانی که از اطرافیانش دریافت می‌کند.
سگ شیتزو در گذشته همراه همیشگی امپراطوران چینی بود و با موهای بلند و ابریشمی‌اش، کاملاً ظاهر یک نژاد سلطنتی را دارد. اگرچه نگهداری از این پوشش زیبا نیاز به مراقبت زیادی دارد، اما خلق‌وخوی سگ شیتزو بسیار ملایم و آرام است. این سگ اجتماعی معمولاً با افراد غریبه، کودکان و سایر حیوانات خانگی به‌خوبی کنار می‌آید.
شیتزو فقط یک سگ زینتی نیست؛ این نژاد باهوش و بااستعداد فراتر از انتظار ظاهر می‌شود و حتی در مسابقات چابکی (Agility) نیز توانایی درخشش دارد.
ویژگی‌های سگ شیتزو
حتماً به خاطر داشته باشید: هر سگ شخصیت منحصر‌به‌فرد خود را دارد و حتی سگ‌های یک نژاد مشخص مانند سگ شیتزو نیز ممکن است ویژگی‌های رفتاری و ظاهری کاملاً یکسانی نداشته باشند.
در واقع، نژاد می‌تواند اطلاعاتی کلی درباره‌ی خلق‌وخو، نیازهای مراقبتی یا سطح انرژی یک سگ شیتزو به ما بدهد، اما هر حیوان خانگی خصوصیات فردی خاص خود را دارد که تحت تأثیر ژنتیک، تربیت، تغذیه و شرایط محیطی شکل می‌گیرد.
مشخصات ظاهری سگ شیتزو
چهره سگ شیتزو اغلب با گل داوودی مقایسه می‌شود؛ چرا که موهای صورتش همچون گلبرگ به اطراف پخش می‌شوند و حتی گاهی جلوی چشمانش را می‌گیرند. اما این تنها ویژگی منحصر‌به‌فرد این نژاد نیست.
مهم‌ترین ویژگی ظاهری شیتزو، پوشش موی بلند، صاف و ابریشمی آن است که معمولاً تا سطح زمین می‌رسد. این پوشش زیبا در ترکیب رنگ‌های متنوعی دیده می‌شود؛ اغلب شامل رنگ‌هایی مثل مشکی، سفید و طلایی، و معمولاً با لکه‌ای سفید روی پیشانی که به آن ستاره بودا می‌گویند و به‌عنوان نماد برکت شناخته می‌شود.
- گوش‌ها: گوش‌های سگ شیتزو افتاده هستند و با موهای بلند و پرپشت پوشیده شده‌اند.
- چشم‌ها: شیتزو دارای چشم‌هایی گرد، درشت و سیاه‌رنگ است که نگاه او را صمیمی و قابل اعتماد جلوه می‌دهد.
- بینی: بینی این نژاد صاف، مشکی و دارای سوراخ‌های نسبتاً بزرگ است که به تنفس بهتر کمک می‌کند.
- طول مو: موهای دو‌لایه‌ی شیتزو بسیار بلند، صاف و ابریشمی هستند. البته برخی از صاحبان برای سهولت در نگهداری، موی سگ خود را کوتاه می‌کنند. در برخی موارد نیز موها حالتی موج‌دار به خود می‌گیرند.
- رنگ پوشش بدن: رنگ پوشش سگ شیتزو بسیار متنوع است؛ از ترکیب‌های کلاسیک مشکی و سفید گرفته تا طلایی و سفید، با لکه‌هایی روی سر و بدن. لکه سفید روی پیشانی، که به آن «ستاره بودا» می‌گویند، در بین علاقمندان این نژاد بسیار محبوب است.
- دم: دم سگ شیتزو بر روی پشت قرار گرفته و به سمت جلو حلقه می‌شود؛ ویژگی‌ای که به حالت اشرافی او می‌افزاید.
خلق و خو سگ شیتزو
سگ شیتزو با جثه‌ای کوچک اما شخصیتی پررنگ، یکی از محبوب‌ترین نژادهای سگ خانگی در سراسر دنیاست. این نژاد فانتزی و پرانرژی، نه‌تنها عاشق لم دادن در کنار شما روی مبل است، بلکه از پیاده‌روی در پارک و همراهی با شما در فضای باز نیز لذت می‌برد.
اگر به دنبال یک سگ خانگی سازگار و اجتماعی هستید، سگ شیتزو می‌تواند گزینه‌ای ایده‌آل باشد. این سگ‌ها معمولاً با کودکان بزرگ‌تر که رفتار مناسب با حیوانات را می‌دانند، به خوبی کنار می‌آیند. همچنین در صورتی که معرفی اولیه به‌درستی انجام شود، می‌توانند رابطه خوبی با سایر حیوانات خانگی داشته باشند.
ویژگی‌های رفتاری سگ شیتزو
سگ‌های شیتزو اغلب آرام و آسان‌گیر هستند، اما در صورت بازی‌های خشن ممکن است واکنش نشان دهند. بنابراین، آموزش رفتار مناسب با سگ به کودکان ضروری است و بهتر است در حضور کودکان خردسال، نظارت کامل داشته باشید.
فراتر از ظاهر دلنشینشان، سگ‌های شیتزو توانایی درک سریع موقعیت‌ها را دارند و نسبت به اتفاقات اطراف بسیار هوشیارند. آنها اولین کسانی هستند که ورود پستچی یا مهمان را به شما اطلاع می‌دهند.
تربیت و پشتیبانی عاطفی
شیتزوها گاهی ممکن است مستقل عمل کنند و در فرآیند آموزش نیاز به صبر و پشتکار بیشتری داشته باشند. با این حال، وفاداری بالا، رفتار آرام و پیوند عاطفی عمیقی که با صاحب خود برقرار می‌کنند، این نژاد را به یکی از بهترین گزینه‌ها برای سگ‌های پشتیبان عاطفی (Emotional Support Animal) تبدیل کرده است.
مراقبت از سگ شیتزو
سگ شیتزو به دلیل موهای بلند و ابریشمی‌اش نیاز به رسیدگی و آرایش منظم دارد تا از ورود مو به چشم‌ها جلوگیری شود. با این حال، از نظر فعالیت بدنی، این نژاد نسبتاً کم‌تحرک‌تر است و به راحتی می‌تواند با بازی‌های ساده‌ای مثل قایم‌باشک در خانه سرگرم شود و به همان اندازه از آن لذت ببرد که از دویدن دنبال توپ در پارک.
این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که سگ شیتزو یکی از گزینه‌های محبوب برای نگهداری در آپارتمان و زندگی شهری باشد.
مراقبت
نگهداری از سگ شیتزو نیازمند توجه مداوم به بهداشت پوست، مو، دندان و گوش‌هاست. این نژاد زیبا با موهای بلند و ابریشمی، اگر به‌درستی رسیدگی نشود، ممکن است دچار مشکلات پوستی، گره‌خوردگی مو، یا عفونت‌های گوش شود. در این بخش، نکات کاربردی برای مراقبت کامل از شیتزوی شما آورده شده است:
استحمام شیتزو
سگ شیتزو باید هر سه هفته یک‌بار حمام شود. این بازه زمانی به حفظ سلامت پوست و مو بدون از بین بردن چربی طبیعی بدن کمک می‌کند.
برس کشیدن و رسیدگی به موها
فرقی نمی‌کند موهای سگ شیتزوی شما بلند باشد یا کوتاه (حدود ۲-۱ سانتی‌متر)، در هر صورت به برس کشیدن روزانه نیاز دارد.
برای مراقبت صحیح از لایه‌های مختلف مو و جلوگیری از گره‌خوردگی، استفاده از برس سوزنی (pin brush) توصیه می‌شود.
برای مرتب کردن سبیل‌ها و قسمت جلوی سر (تاپ‌نات)، یک شانه دندانه‌ریز مناسب است. می‌توانید موهای جلوی سر را جمع و با کش یا پاپیون ببندید، یا از آرایشگر بخواهید آن را کوتاه کند.
از آنجا که شیتزوها به‌ندرت دچار ریزش مو می‌شوند، برس کشیدن منظم می‌تواند موهای مرده را به‌راحتی جمع کند.
مراقبت از دندان‌ها
بسیاری از شیتزوها دچار ناهنجاری فک مانند اوربایت یا آندربایت هستند و بیشتر از سایر نژادها در معرض بیماری‌های دهان و دندان قرار دارند.
مسواک زدن منظم در خانه و حداقل یک‌بار جرم‌گیری حرفه‌ای در سال ضروری است. همچنین استفاده از تشویقی دنتال سگ باکیفیت به حفظ سلامت دندان‌ها کمک می‌کند.
مراقبت از گوش‌ها
شیتزوها به دلیل وجود مو در داخل کانال گوش، بیشتر مستعد عفونت‌های گوش و حتی انگل‌ها هستند.
موهای اضافی داخل گوش را با قیچی نوک‌گرد کوتاه کنید و هر هفته گوش‌ها را از نظر قرمزی، تورم یا ترشحات بررسی نمایید. در صورت نیاز، دامپزشک ممکن است شست‌وشوی گوش را توصیه کند.
کوتاه کردن ناخن‌ها
ناخن‌های شیتزو باید هر سه هفته یک‌بار با ناخن گیر حیوانات کوتاه شوند. ناخن بلند می‌تواند به جایی گیر کرده و بشکند که منجر به خونریزی و درد می‌شود.
اگر صدای برخورد ناخن با سطح سخت را می‌شنوید، زمان گرفتن ناخن‌ها فرارسیده است.
آموزش
سگ شیتزو یکی از نژادهای کوچک اما بسیار باهوش و محبت‌طلب است که توجه و تشویق را دوست دارد. اگر به‌دنبال تربیت مؤثر این نژاد هستید، روش‌های تقویتی مثبت مانند تشویقی سگ، اسباب بازی سگ و تحسین را فراموش نکنید؛ چرا که شیتزو تنها در فضایی آرام و پرمحبت به‌خوبی یاد می‌گیرد.
برای داشتن یک سگ شیتزو خوش‌رفتار، استمرار در آموزش فرمان‌هایی مثل «بشین»، «بمون» و «بیا» در تمام طول عمر حیوان اهمیت زیادی دارد. به خاطر داشته باشید که این نژاد به اضطراب حساس است و حتی بالا بردن صدا می‌تواند روند تربیت را مختل کند.
یکی از چالش‌های اصلی نگهداری از سگ شیتزو، آموزش دستشویی سگ است. به‌دلیل مثانه کوچک، لازم است توله شیتزو را در فواصل زمانی کوتاه یا بلافاصله پس از هر حادثه بیرون ببرید تا به تدریج مفهوم «دستشویی در فضای باز» را یاد بگیرد. همچنین می‌توانید در زمان‌هایی که حضور ندارید، از جعبه مخصوص سگ (کریت) برای مدیریت این رفتار استفاده کنید.
شروع کلاس‌های آموزشی و اجتماعی‌سازی از دوران تولگی، تأثیر زیادی در تربیت شیتزو دارد. با اینکه سگ شیتزو ذاتاً دوست دارد رضایت شما را جلب کند، اما گاهی کنجکاوی بیش‌ازحد باعث می‌شود به سمت سگ‌های دیگر بدود. بنابراین همیشه در فضای باز از قلاده استفاده کنید.
در نهایت، اگر احساس می‌کنید به راهنمایی تخصصی‌تری نیاز دارید، کمک گرفتن از مربی حرفه‌ای سگ توصیه می‌شود.
رژیم غذایی
بهترین غذای سگ برای شیتزو معمولاً غذایی با کیفیت بالا است که برای دندان‌های خاص این سگ‌ها، که دارای دندان‌های فشرده و گاهی نیش کج هستند، راحت قابل جویدن باشد. به همین دلیل، غذای خشک سگ معمولاً ترجیح داده می‌شوند.
هر غذایی که انتخاب می‌کنید، باید طبق استانداردهای AAFCO برای مرحله زندگی سگ شما (توله، بالغ یا مسن) باشد. برخی برندهای غذایی مانند غذای سگ رویال کنین حتی غذای مخصوص سگ‌های شیتزو توله و بالغ تولید می‌کنند.
سگ‌های شیتزو باید روزانه دو یا سه بار تغذیه شوند. با تغذیه مناسب، می‌توانید پوشش براق سگ خود را از داخل به خارج تقویت کنید و همچنین از سلامت عضلات و مفاصل او با یک رژیم غذایی سرشار از چربی و پروتئین و با تعادل مناسب اسیدهای چرب امگا-۳ و امگا-۶ حمایت کنید.
سگ‌های شیتزو انرژی بالایی ندارند و بنابراین در معرض افزایش وزن بیش از حد قرار دارند. به همین دلیل، تعداد تشویقی‌ها باید محدود باشد. دامپزشک شما می‌تواند اندازه‌های مناسب وعده‌های غذایی و میان وعده‌ها را به شما توصیه کند.
ورزش
سگ شیتزو، که به‌عنوان سگ دست‌نشانده امپراتورها پرورش یافته است، بیشتر مناسب خانه‌های مجهز به سیستم تهویه مطبوع است تا مسیرهای دشوار کوه‌نوردی. با این حال، این سگ‌ها برای حفظ سلامت و مدیریت سطح انرژی معتدل خود به تمرین روزانه نیاز دارند.
دو یا سه پیاده‌روی ۲۰ دقیقه‌ای در روز به حفظ تناسب اندام بدن و سرگرم کردن ذهن آنها کمک خواهد کرد. پیاده‌روی طولانی‌تر ممکن است برای این نژاد با پاهای کوتاه سخت باشد. مراقب علائم خستگی مانند نفس نفس زدن شدید یا دراز کشیدن روی زمین و امتناع از حرکت باشید.
به‌عنوان یک نژاد براکی سفالیک (با صورت مسطح)، سگ‌های شیتزو به گرما حساس هستند. از بردن آنها در زمان‌های گرم روز به بیرون خودداری کنید و همیشه آب در دسترس داشته باشید. در زمستان، باید آنها را با یک پالتو یا پوشاک مناسب گرم نگه دارید و مدت زمان تماس با سرما را بیشتر از ۱۵ دقیقه محدود کنید.
برای تنوع در مسیرهای روزانه، می‌توانید مسیرهای مختلفی را انتخاب کنید. به‌عنوان مثال، در هوای خوب به جای یک میدان باز، ساحل شنی را امتحان کنید و توپ مورد علاقه‌شان را برای دویدن بیاورید.
با ایجاد فرصت‌های مختلف برای بازی در داخل و خارج از خانه، به شیتزو خود کمک کنید تا هم بدنش حرکت کند و هم ذهنش تحریک شود. یک شیتزو خسته ممکن است به‌طور تفننی شروع به جویدن اشیاء کند یا حتی زیاد پارس کند؛ اینها نشانه‌هایی هستند که می‌توانید با اضافه کردن فعالیت‌های بیشتر به روند مراقبت از حیوان خانگی خود، سطح تعامل خود را افزایش دهید.
محیط زندگی
سگ شیتزو در کنار شما احساس راحتی می‌کند. چه در یک خانواده بزرگ با کودکان و همراهان چهارپا باشید، یا تنها با هم و در حال تماشای یک سریال در نتفلیکس، این سگ‌های همراه همیشه خوشحال خواهند بود که در کنارتان باشند.
اما باید توجه داشت: توله‌های شیتزو هنگام بازی با کودکان و نوزادان باید تحت نظارت قرار گیرند، زیرا جثه کوچک این نژاد آنها را در معرض آسیب‌های تصادفی قرار می‌دهد.
سگ شیتزو می‌تواند گزینه مناسبی برای والدین جدید حیوانات خانگی باشد که با آموزش‌های مداوم و حضور بیشتر در خانه توانایی رسیدگی به نیازهای این سگ را دارند. شیتزو ممکن است در صورت تنها ماندن برای مدت طولانی دچار اضطراب جدایی شود، بنابراین این سگ‌ها می‌توانند گزینه خوبی برای مهد کودک سگ‌ها یا قرار ملاقات‌های بازی با دیگر سگ‌ها باشند.
بیماری‌های نژاد سگ شیتزو
میانگین طول عمر سگ شیتزو بین ۱۰ تا ۱۸ سال است. برای کمک به داشتن بهترین زندگی ممکن برای پت خود، بهتر است از مشکلات سلامتی پیشگیری کنید.
- مشکلات استخوان و مفصل: سگ‌های شیتزو ممکن است به مشکلاتی مانند لغزش کشکک زانو (پاتلار لوکسیشن) و دیسپلازی هیپ مبتلا شوند که باعث اختلال در شکل‌گیری مفصل ران و ایجاد آرتروز می‌شود. این مشکلات با مدیریت وزن، استفاده از مکمل‌های مفصلی، فیزیوتراپی و حتی جراحی قابل درمان هستند.
- سندرم مسدود کننده راه هوایی براكی سفالیک (BOAS): به دلیل تغییرات آناتومیکی در بینی و گلو، سگ‌های شیتزو به این سندرم مبتلا هستند که باعث می‌شود آنها به راحتی دچار گرمازدگی و مشکلات تنفسی شوند. این اختلال به دلیل شکل خاص صورت این سگ‌ها ایجاد می‌شود.
- مشکلات چشمی: سگ‌های شیتزو مستعد ابتلا به سندرم خشکی چشم هستند که در آن چشم‌ها به اندازه کافی اشک تولید نمی‌کنند. علائم این بیماری شامل ترشح ضخیم از چشم و مالش چشم با پنجه است و معمولاً درمان آن با پماد انجام می‌شود. در موارد جدی‌تر، گلوکوم و آب مروارید در سگ‌ها می‌توانند باعث کوری شوند. بهتر است سگ شیتزوی خود را در سنین پایین برای این بیماری‌ها آزمایش کنید.
- بیماری کلیوی: در صورتی که شیتزو به بیماری گلومرولار مبتلا شده باشد، کلیه‌ها ممکن است در سنین پایین از کار بیفتند. پزشک دامپزشک شما ممکن است برای بررسی سلامت کلیه‌ها و شناسایی مشکلات احتمالی، انجام آزمایش‌های خون و ادرار سالانه (برای سگ‌های بالغ) یا شش‌ماهه (برای سگ‌های مسن‌تر) را توصیه کند.
- شانت‌های کبدی: سگ‌های شیتزو بیشتر از سایر نژادها به شانت کبدی دچار می‌شوند که در آن توکسین‌ها از خون پاک‌سازی نمی‌شوند. این بیماری می‌تواند باعث رفتارهای غیرعادی، تشنج یا رشد نامناسب شود. در برخی موارد، رژیم غذایی و دارو ممکن است برای درمان شانت کبدی کافی باشد، اما در مواردی ممکن است نیاز به جراحی باشد.
تاریخچه سگ شیتزو
سگ شیتزو، با ریشه‌هایی که به بیش از 1000 سال پیش در چین بازمی‌گردد، به طور خاص در تبت به شکلی که امروزه می‌شناسیم، تکامل یافته است. این سگ‌های لوکس و خانگی به عنوان هدیه‌ای برای دربار چینی‌ها تقدیم می‌شدند و در دوره دودمان مینگ (1368 تا 1644 میلادی) از محبوب‌ترین حیوانات خانگی دربار بودند.
سگ‌های شیتزو بعدها با پیکنیز یا پاگ‌ها در یک برنامه پرورش جهانی ترکیب شدند که پس از مرگ بنیان‌گذار آن، امپراطور تسو هسی در سال 1908 از هم فروپاشید. این اتفاق باعث کاهش شدید تعداد این سگ‌ها شد و تنها 14 قلاده باقی ماندند که از آنها برای احیای نسل شیتزو استفاده شد. همه سگ‌های شیتزو که امروزه وجود دارند، از نسل همین 14 قلاده هستند.
سربازان آمریکایی که در خارج از کشور خدمت می‌کردند، در دهه‌های 1940 و 1950، این سگ‌ها را به ایالات متحده آوردند. از آن زمان، شیتزو به یکی از محبوب‌ترین نژادهای سگ در غرب تبدیل شده و در سال 1969 توسط باشگاه سلطنتی سگ‌های آمریکا (AKC) به عنوان یکی از اعضای گروه سگ‌های تزئینی شناخته شد. از جمله صاحبان مشهور این نژاد می‌توان به بیل گیتس، بیانسه، ماریا کری و ملکه الیزابت دوم اشاره کرد.
سوالات متداول
