بیماری جرب سگ یکی از مشکلات پوستی شایع در این حیوانات است که می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی و کیفیت زندگی آن‌ها ایجاد کند. این بیماری ناشی از حمله انگل‌هایی به نام کنه‌های جرب است که به پوست و فولیکول‌های موی سگ‌ها نفوذ می‌کنند و باعث خارش شدید، التهاب و در برخی موارد عفونت‌های ثانویه می‌شوند. نشانه‌های اولیه بیماری جرب می‌تواند شامل: خارش مداوم، قرمزی پوست و ریزش مو باشد. به دلیل اینکه جرب می‌تواند به سرعت بین حیوانات منتقل شود و وضعیت بهداشتی و رفاه حیوانات را تحت تاثیر قرار دهد، شناسایی و درمان به موقع آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگر شما یک سگ دارید یا به سلامت حیوانات خانگی خود اهمیت می‌دهید، آگاهی از این بیماری و علائم آن می‌تواند در پیشگیری و مدیریت آن بسیار موثر باشد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری جرب سگ، در ادامه این مطلب از پت گلد همراه ما باشید.
منظور از بیماری پوستی جرب سگ چیست؟
این بیماری پوستی که به نام گال یا گری سگ نیز شناخته می‌شود، ناشی از این کنه‌های میکروسکوپی است. در حقیقت بیماری جرب سگ به مجموعه کنه‌های ریزی اطلاق می‌شود که به پوست سگ‌ها نفوذ کرده و باعث ایجاد خارش شدید و التهاب در آن ناحیه می شود. این بیماری پوستی که به آن گال نیز می‌گویند، یک بیماری عفونی ناشی از کنه‌های کوچک به نام سار سفلیس یا نوت دس است. این کنه‌ها به پوست سگ‌ها نفوذ کرده و در آنجا زندگی و تخم‌گذاری می‌کنند. هر سگی در هر نقطه‌ای از جهان ممکن است به جرب سارکوپتیک مبتلا شود، زیرا این انگل مسری است. کنه‌ها با وارد شدن به منافذ پوست، خارش، التهاب و حتی ریزش مو را ایجاد می‌کنند. در صورت عدم درمان، این وضعیت می‌تواند به گسترش کنه‌ها بر سطح پوست و بروز زخم‌های جدی منجر شود.
انواع بیماری جرب سگ را بهتر بشناسید
علائم بیماری جرب سگ بسته به نوع بیماری متفاوت است. در زیر به برخی از علائم شایع برای هر دو نوع جرب اشاره می‌شود:
جرب سارکوپتیک
ناشی از کنه‌های ریز عنکبوتی به نام سارکوپت (Sarcoptes scabiei) است که به زیر سطح پوست نفوذ می‌کنند. ماده‌ها در طول دوره زندگی خود تخم‌گذاری کرده و این تخم‌ها در مدت 3 تا 10 روز به کنه‌های بالغ تبدیل می‌شوند که بر روی پوست حرکت می‌کنند. کنه‌های بالغ در طول زندگی 3 الی 4 هفته‌ای خود، تولید مثل می‌کنند. این نوع جرب سگ که به نام گال یا جرب خارش‌زا نیز معروف است، بسیار مسری است و می‌تواند انسان‌ها و دیگر حیوانات خانگی را نیز آلوده کند. در انسان‌ها، این بیماری ممکن است باعث درماتیت موقت، به همراه ضایعات پوستی (بثورات کوتاه‌مدت) و خارش شدید شود که ممکن است چندین هفته ادامه یابد. اگر سگ شما به این نوع جرب مبتلا است، باید او را قرنطینه کنید و در عین حال، منزل خود را ضدعفونی نمایید. جرب سارکوپتیک معمولاً از ناحیه‌ای خاص آغاز می‌شود و در صورت عدم درمان، می‌تواند به کل بدن گسترش یابد.
جرب دمودکتیک
کنه‌های دمودکس عامل ایجاد جرب دمودکتیک هستند. این نوع کنه‌ها به‌طور طبیعی در ریشه‌های مو (فولیکول‌های مو) و غدد چربی پوست سگ زندگی می‌کنند و بدون ایجاد آسیبی برای سگ، از او تغذیه می‌کنند. کنه‌های دمودکس که زیر میکروسکوپ به شکل سیگار برگ با هشت پا دیده می‌شوند، معمولاً در روزهای اولیه زندگی به توله‌ها منتقل می‌شوند، و این انتقال اغلب از مادر به توله سگ‌ها انجام می‌گیرد. سیستم ایمنی بدن سگ معمولاً قادر به کنترل این کنه‌ها است، اما در صورتی که سیستم ایمنی تضعیف شود، احتمال شیوع جرب وجود دارد. این نوع جرب همچنین با نام‌های «دمودکس» و «جرب قرمز» شناخته می‌شود و یکی از رایج‌ترین اشکال جرب در سگ‌ها به شمار می‌رود. جرب دمودکتیک مسری نیست و معمولاً به‌راحتی قابل درمان است. بنابراین قرار گرفتن سگ‌های سالم در کنار سگ‌های مبتلا به جرب دمودکتیک خطر چندانی ندارد.
جرب اتودکتیک
جرب اتودکتیک یک بیماری شایع به‌خصوص در توله سگ‌ها، است که توسط کنه‌های گوش (Otodectes cynotis) ایجاد می‌شود. این کنه‌ها می‌توانند باعث تحریک و ناراحتی شدید در گوش‌ها شوند. این انگل‌های کوچک از موم موجود در مجرای گوش تغذیه کرده و ممکن است منجر به لرزش یا خارش سر و همچنین عفونت گوش شوند. با وجود ویژگی‌های مشابهی که انواع کنه‌ها دارند، تفاوت‌های مهمی نیز میان آن‌ها وجود دارد. به همین دلیل به‌خاطر تفاوت‌ها در علل و نوع درمان، نباید این دو نوع جرب با یکدیگر اشتباه گرفته شوند.
- نکته مهم : توجه داشته باشید جرب سارکوپتیک بسیار مسری است و می‌تواند به انسان‌ها نیز منتقل شود، بنابراین توجه به پیشگیری و درمان فوری ضروری است. در صورت مشاهده این علائم بلافاصله به دامپزشک مراجعه کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب انجام شود.
زمان بروز جرب جرب سارکوپتیک، جرب دمودکتیک
بروز جرب سارکوپتیک از طریق تماس مستقیم بین سگ‌ها و همچنین مشترک بودن بستر سرایت می‌کند. در مقابل جرب دمودکتیک معمولاً زمانی رخ می‌دهد که یک سگ دارای سیستم ایمنی ضعیف یا نابالغ باشد، که این امر موجب افزایش سریع تعداد کنه‌های پوستی می‌شود. این نوع بیماری به‌طور عمده سگ‌های زیر 12 تا 18 ماه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به مرور زمان با بالغ شدن سگ، سیستم ایمنی او نیز به بلوغ می‌رسد و لذا سگ‌های بالغی که به این عارضه مبتلا می‌شوند، معمولاً دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند. همچنین بیماری جرب دمودکتیک سگ ممکن است در سگ‌های مسن‌تر نیز مشاهده شود، زیرا با افزایش سن سیستم ایمنی معمولاً تضعیف می‌شود. علاوه بر این سگ‌هایی که به دلایلی نظیر بیماری‌های زمینه‌ای مانند: دیابت یا سرطان، سوتغذیه، یا مصرف برخی داروها دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند، نیز مستعد ابتلا به جرب دمودکتیک هستند.
تاثیر بیماری جرب در سلامتی سگ‌ها
بیماری جرب می‌تواند تأثیرات جدی و متعددی بر سلامتی سگ‌ها داشته باشد، که در زیر به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:
- خارش و ناراحتی: خارش شدید ناشی از جرب می‌تواند منجر به رنج و ناراحتی سگ شود. این حالت می‌تواند به رفتارهای غیرمعمول مانند: جویدن، خراشیدن و کاهش فعالیت منجر شود.
- عفونت‌های ثانویه: آسیب‌های پوستی ناشی از خارش و خراش ممکن است به عفونت‌های باکتریایی یا قارچی منجر شوند که می‌تواند شرایط را پیچیده‌تر کند و به درمان نیاز داشته باشد.
- ریزش مو: ریزش مو نیز می‌تواند به‌خصوص در جرب دمودکس، به صورت لکه‌ای باشد و منجر به از بین رفتن زیبایی ظاهری و همچنین احساس ناخوشایند در سگ شود.
- نقص در سیستم ایمنی: سگ‌های مبتلا به جرب ممکن است سیستم ایمنی ضعیف‌تری داشته باشند، که می‌تواند خطر ابتلا به دیگر بیماری‌ها و عفونت‌ها را افزایش دهد.
- کاهش کیفیت زندگی: به دلیل ناراحتی و درد، سگ‌ها ممکن است از فعالیت‌های روزمره خود مانند: بازی و پیاده‌روی دوری کنند، که در نتیجه موجب کاهش کیفیت زندگی آن‌ها می‌شود.
- مشکلات روانی: ناراحتی مداوم و عدم درمان می‌تواند به ایجاد استرس و اضطراب در سگ‌ها منجر شود.
نکات مهم: تشخیص زودهنگام و درمان مناسب از مهم‌ترین مراحل در مدیریت بیماری جرب است. در صورت مشکوک بودن به جرب، سریعاً به دامپزشک مراجعه کنید تا از عوارض بیشتر جلوگیری شود. درمان معمولاً شامل داروهای مناسب و تغییرات در محیط زندگی سگ است.
چرا سگ به بیماری جرب مبتلا می‌شود؟
سگ‌ها به بیماری جرب به دلایل مختلفی مبتلا می‌شوند. برخی از علل اصلی ابتلا به جرب عبارتند از:
- تماس با دیگر حیوانات: جرب به راحتی از یک حیوان به حیوان دیگر منتقل می‌شود. سگ‌ها ممکن است از طریق تماس نزدیک با سگ‌های دیگر یا حیوانات دیگر آلوده به این بیماری به جرب مبتلا شوند.
- محیط آلوده: مناطق آلوده به جرب مانند مکان‌هایی که حشرات یا کنه‌ها در آن‌ها وجود دارند، می‌توانند منبع عفونت برای سگ‌ها باشند.
- استرس و ضعف سیستم ایمنی: استرس بیماری‌های زمینه‌ای و ضعف سیستم ایمنی می‌توانند سگ‌ها را در برابر ابتلا به جرب آسیب‌پذیرتر کنند. سگ‌هایی که تحت فشار یا در شرایط نامناسب نگهداری می‌شوند، بیشتر در معرض خطر هستند.
- عدم رعایت بهداشت: عدم رعایت بهداشت محیط زندگی یک سگ، مانند: نشستن روی سطوح آلوده یا تماس با خاک آلوده، می‌تواند به انتقال جرب منجر شود.
- وراثت: برخی از نژادهای سگ بیشتر مستعد ابتلا به جرب هستند. وراثت می‌تواند نقش مهمی در قابلیت سگ‌ها برای ابتلا به این بیماری داشته باشد.
- رفتن به مناطق آلوده: رفتن به مناطق با شیوع بالای جرب نیز می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
- نکات پیشگیری:معاینه منظم سگ‌ها حفظ بهداشت محیط و جلوگیری از تماس با حیوانات مشکوک به بیماری می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به جرب کمک کند. در صورت مشاهده علائم مشکوک مراجعه به دامپزشک ضروری است.
روش های مهم و حائز اهمیت برای درمان جرب سگ
درمان جرب در سگ‌ها نیازمند تشخیص درست نوع جرب و اجرای رویکردهای مناسب است. در زیر به برخی از روش‌های مهم و حیاتی برای درمان جرب اشاره می‌شود:
- تشخیص دقیق: اولین قدم در درمان، مراجعه به دامپزشک برای تشخیص دقیق نوع جرب است. این شامل بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های پوستی می‌شود.
- داروهای ضد جرب: داروهای موضعی مانند: شامپوها، اسپری‌ها یا قطره‌های درمانی که مستقیماً بر روی پوست سگ اعمال می‌شوند. داروهای خوراکی داروهایی که به طور کلی سیستم بدن سگ را تحت تأثیر قرار می‌دهند و می‌توانند موثرتر باشند، به‌ویژه در موارد شدید.
- بهداشت محیط: تمیز نگه‌داشتن محیط زندگی سگ از اهمیت بالایی برخوردار است. سطوح، رختخواب و اسباب بازی‌ها باید به طور منظم ضدعفونی شوند تا از بازگشت جرب جلوگیری شود.
- قرنطینه: در صورت وجود چندین حیوان خانگی، جداسازی حیوانات آلوده از سایر حیوانات ضروری است تا از انتشار بیماری جلوگیری شود.
- مراقبت‌های اضافی: به سگ‌ها باید رژیم غذایی مناسب و مکمل‌های ویتامینی داده شود تا سیستم ایمنی آن‌ها تقویت شود. درمان عفونت‌های ثانویه باکتریایی یا قارچی که ممکن است در نتیجه خارش و آسیب‌دیدگی پوست به وجود آمده باشد می‌تواند به مراقبت نیاز داشته باشد.
- پیگیری و بررسی:پس از شروع درمان مراجعه‌های منظم به دامپزشک برای بررسی بهبودی و ارزیابی پاسخ به درمان الزامی است.
آیا ممکن است بیماری جرب سگ به انسان منتقل شود؟
بله، بیماری جرب سگ می‌تواند به انسان منتقل شود، اما نوع خاصی از جرب که در سگ‌ها وجود دارد، معمولاً منجر به عفونت در انسان نمی‌شود. در اینجا توضیحاتی درباره انتقال جرب به انسان بیان کردیم عبارتند از:
1. نوع جرب: جرب سگ که عمدتاً بر روی سگ‌ها اثر می‌گذارد، معمولاً از نوع سارکوپتیک (سارکوپتس کونیس) و دیمودکتیک (دمودکس) است. فقط نوع سارکوپتیک ممکن است به انسان منتقل شود.
2. انتقال: بیاید بیان کنیم این نوع جرب می‌تواند از طریق تماس مستقیم با سگ آلوده یا محیطی که سگ در آن بوده، به انسان منتقل شود.
3. عفونت در انسان: وقتی این جرب به انسان منتقل می‌شود، معمولاً منجر به خارش، قرمزی و التهاب پوست می‌شود و مشکلات پوستی مشابهی را ایجاد می‌کند. اما عفونت در انسان معمولاً خفیف‌تر از آنچه در سگ‌ها دیده می‌شود، است.
4. پیشگیری: برای جلوگیری از انتقال این عفونت به انسان باید بهداشت شخصی را رعایت کنید.
همچنین از تماس نزدیک با سگ‌های آلوده خودداری کنید و محیط زندگی سگ را به طور منظم تمیز و ضدعفونی کنید.
به طور کلی ممکن است جرب سگ به انسان منتقل شود، اما خطر انتقال معمولاً کم است و با رعایت برخی اقدامات بهداشتی می‌توان از آن جلوگیری کرد.
راهکاری درمانی برای خلاص شدن سگ از این بیماری چه زمانی باید به دامپزشک مراجعه کرد؟
برای درمان جرب در سگ‌ها و خلاص شدن از این بیماری، باید به مراحل زیر توجه کنید:
اولین قدم مراجعه به دامپزشک برای تشخیص صحیح است. دامپزشک با بررسی علائم و انجام آزمایشات لازم، نوع جرب را مشخص می‌کند. سپس دامپزشک ممکن است داروهای خاصی را تجویز کند که شامل موارد زیر است:
- داروهای ضد جرب (مانند ایورمکتین) که به کشتن جرب کمک می‌کنند.
- شامپوها یا درمان‌های موضعی برای کاهش خارش و التهاب پوست.
- آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت وجود عفونت ثانویه.
سپس باید محیط زندگی سگ را به طور منظم تمیز کنید، زیرا تخم‌های جرب می‌توانند در محیط باقی بمانند و تمام وسایل سگ را شستشو داده و ضد عفونی کنید. ممکن است نیاز باشد که درمان را برای چندین هفته ادامه دهید و به طور منظم سگ را تحت نظر داشته باشید تا اطمینان حاصل شود که جرب کاملاً از بین رفته است. اگر سگ شما خارش شدیدی دارد و نمی‌تواند آرام بگیرد و پوست سگ متورم، قرمز یا ملتهب شده است. باید به دامپزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
بیماری جرب در سگ‌ها که ناشی از حمله کنه‌ها و انگل‌ها به پوست و سیستم ایمنی حیوان است، می‌تواند عوارضی جدی چون خارش شدید، عفونت‌های ثانویه و التهاب پوستی ایجاد کند. درمان این بیماری نیازمند شناسایی سریع و دقیق نوع جرب و پیروی از پروتکل‌های درمانی مناسب است. مراقبت‌های ویژه از سگ مبتلا شامل: تمیزی محیط زندگی، تغذیه مناسب و مراجعه منظم به دامپزشک می‌تواند به بهبود سریع‌تر حیوان و کاهش خطر انتقال به دیگر حیوانات کمک کند. همچنین توجه به سلامت پوست و مو و مدیریت خارش از جمله نکات مهم در این زمینه است.
به یاد داشته باشید که پیشگیری بهتر از درمان است. با انجام معاینات منظم و رعایت بهداشت، می‌توانید از بروز این بیماری جلوگیری کنید و سلامت سگ خود را تضمین نمایید. اگر علائم مشکوکی در سگ خود مشاهده کردید همواره لازم است به دامپزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم به موقع انجام شود.
